استان مازندران ظرفیت‌های توسعه‌ای ویژه‌ای دارد که در بسیاری موارد و به بسیاری جهات تاکنون مغفول مانده است. ظرفیت‌هایی که برای بهره‌مندی از آنها باید وحدت و یکدلی داشت و از مهم‌ترین شاخصه پسرفت که همان بخشی‌‌نگری است دوری کرد.

برپایی نمایشگاه کتاب مازندران در کیلومتر 7 جاده نکا که این سال‌ها تقریبا به مکان نمایشگاهی مرکز استان تبدیل شده بهانه‌ای بود که زخم کهنه مرکز نمایشگاه بین‌المللی استان مازندران سر باز کند.

انتقاد مدیران استانی از نبود مرکز نمایشگاهی در مازندران بهانه‌ای بود که دوباره به این موضوع بپردازیم که چرا باید بخشی‌نگری سدی در برابر عدم توسعه و استفاده از ظرفیت‌های بالقوه و بالفعل استان باشد.

ماجرای نمایشگاه بین‌المللی استان مازندران در قائمشهر حداقل در چهار پنج سال اخیر هیچ تفاوتی نکرده و ماجرا همانی است که همیشه بوده؛ چرا قائمشهر نه ساری آری و بالعکس.

هنوز با وجود هزینه‌های میلیاردی در یک مجموعه همان حرف‌ها و جدال‌های تکراری را می‌زنیم. در این کش‌وقوس‌ها که امروز حتی برای بیت‌المال نیز ارزشی قائل نیستیم و حاضریم برای به کرسی نشاندن حرف خودمان آن را نادیده بگیریم و برای حمایت از فردی خاص؛ راحتی و آسایش مردم را نبینیم.

زمین 14 هکتاری حاشیه رودخانه تلار در جایی که 25 کیلومتر تا فرودگاه و 15 کیلومتر تا مرکز استان فاصله دارد و از نخستین شهرهایی است که راه‌آهن در آن سابقه‌ای چند ده ساله دارد موجب شد تا در سال 77 وزارت بازرگانی و مرکز نمایشگاه‌های ایران آن را به عنوان مرکز نمایشگاه‌های بین‌المللی استان مازندران در نظر بگیرند.

جدال از همین جا آغاز شد چون مرکز استان این ادعا را داشت که باید این مرکز نمایشگاهی در ساری باشد اما در زمان بررسی موضوع سه زمین به این گروه پیشنهاد شده بود؛ زمین‌هایی در ساری، چپکرود جویبار و همین زمین فعلی قائمشهر.

مسئولان وقت به دلیل موقعیت زمین معرفی شده در قائمشهر که بر گزینه‌های دیگر ارجحیت داشت برای این مکان مجوز نمایشگاهی صادر کردند و از محل مصوبات نخست سفر هیئت دولت به مازندران 250 میلیون تومان نیز به آن اختصاص دادند.

در همین سال این زمین با قراردادی 99 ساله به عنوان مکان دائمی نمایشگاه‌های بین‌المللی استان مازندران اجاره داده شد.این مرکز نمایشگاهی بین سال‌های ۱۳۷۶ و ۱۳۷۹ به تصویب کارگروه توسعه صادرات استان رسید و نهایتا تایید سازمان توسعه صادرات استان را در سال ۱۳۸۴ به همراه داشت و در سال ۱۳۸۵ نیز به تصویب هیئت دولت در آمد.



* کارشکنی‌ها برای نمایشگاه بین‌المللی قائمشهر

یکی دو سال پیش از پرداخت این مبلغ به این مجموعه، نمایشگاه بین‌المللی قائمشهر به دلیل عدم حمایت‌ها و به دلیل کاهلی مدیریت نمایشگاه از پیشرفت فیزیکی مناسبی برخوردار نبود.

زمین این مجموعه متعلق به آب منطقه‌ای است که در اجازه مرکز نمایشگاهی است اما جالب است بدانید در سال 84 آب منطقه‌ای به صورت یک طرفه و به نظر می‌رسید تحت فشارهایی؛ این قرارداد را فسخ کرد اما با ثبت ادله‌هایی در یک پروسه زمانی از این امر منصرف شد.

قریب به دو سال پس از نخستین سفر هیئت دولت به مازندران هنوز خبری از پرداخت یارانه دولتی به این مجموعه نبود و سرمایه‌گذار نیز رغبتی به توسعه آن نشان نمی‌داد.

در این سال‌ها این نمایشگاه تنها سوله‌ای داشت که از طریق یک منظره‌ طبیعی تمام نواقص آن پوشیده می‌شد و تنها همین و این بهانه‌ای شده بود که پرداخت این تسهیلات دولتی منوط به تلاش و فعالیت بیشتر سرمایه‌گذار و مدیریت مجموعه شده بود.

این همه ماجرا نبود؛ در این سال‌ها و یکی دو سال پس از ساخت مجموعه نمایشگاه بین‌المللی قائمشهر، کلنگ مرکز نمایشگاهی ساری در جاده فرح‌آباد با حضور مسئولان وقت به زمین زده شد و در این ماجرا گروهی از اتاق بازرگانی مازندران در تلاش بودند تا به نام اینکه مجموعه قائمشهر نمایشگاه بین‌المللی نیست از پرداخت تسهیلات دولتی به آن جلوگیری کنند و موفق نیز شدند قریب به دو سال اجرای مصوبه هیات دولت را به تعویق بیندازند.

اصل ماجرا این بود که پرداخت تسهیلات دولتی به تنها مرکز نمایشگاهی استان، به معنای پذیرش رسمی بین‌المللی بودن این نمایشگاه بود و این دوستان اصرار داشتند که این مرکز مورد تایید نیست.

در این یکی دو سال با پیگیری‌های فرماندار وقت و امام جمعه این قائمشهر، مدیریت نمایشگاه پای کار آمد و اندکی به فکر توسعه فیزیکی این مرکز افتاد تا بهانه اینکه این مجموعه در شان استان مازندران را از بین ببرد.

در این کش و قوس‌ها مدیریت نمایشگاه و مسئولان وقت شهر، استعلامی را از مرکز نمایشگاه‌های کشور و وزارت بازرگانی انجام دادند که ثابت می‌کرد این مجموعه در قائمشهر تنها مرکز بین‌المللی نمایشگاهی در استان مازندران است.

در این زمان دوستان به صرافت افتادند که بسیار خب، شما در قائمشهر یکی داشته باشید و ما نیز نمایشگاه بین‌المللی دیگری خواهیم داشت اما این بار نیز استعلام از تهران آمد که در استان‌ها تنها یک مرکز بین‌المللی نمایشگاهی می‌تواند مجوز داشته باشد و بقیه شهرها فقط می‌تواند مرکز نمایشگاهی داشته باشند.

این درگیری‌ها موجب شده بود با وجود این استعلا‌م‌ها، هنوز برخی رسانه‌های حامی جریان سرمایه‌داری در ساری و صداوسیمای استان نیز از نمایشگاه بین‌المللی استان مازندران در قائمشهر به عنوان "مرکز نمایشگاهی قائمشهر" نام ببرد تا شاید با این عنوان بتوانند از تعلق آن به استان جلوگیری کنند.

* مدیریت‌های ناموفق می‌توانند کنار گذاشته شوند

از حق نگذریم تعلل و کاهلی مدیریت این مجموعه نیز در برهه‌ای از زمان به رکود این مجموعه دامن زده بود و برگزاری چندین نمایشگاه ملی با شرایط بسیار بد گرمایشی و سرمایشی در کوچک کردن نام این مجموعه سهیم بود اما به واقع حمایت واقعی نیز از یک سرمایه‌گذار در این مجموعه صورت نگرفته بود.

با تمامی کش و قوس‌ها، اعتبار مصوب سفر هیات دولت به این مجموعه پرداخت شد و بخشی از کاستی‌های آن شامل خدمات رفاهی و بهداشتی در آن رفع گردید اما باز هم این مجموعه مانند طفلی سرراهی و بی‌پناه هیچگاه مورد حمایت و توجهی ویژه قرار نگرفت و همچنان مرکزنشینان، کیلومتر هفت جاده نکا که انبار یک بخش خصوصی است را به نمایشگاه بین‌المللی قائمشهر ترجیح می‌دهند.

نمایشگاه‌های بزرگ استان مازندران مانند نمایشگاه‌های فرهنگی، اقتصادی و حتی نمایشگاه کتاب استان هیچگاه روی خوش به این مجموعه نشان نداد تا این مجموعه همچنان تنها سرفصل‌های نمایشگاه‌های کشور را اجرایی کند.

در سال‌های اخیر حتی نمایشگاه‌های بزرگ اقتصادی و فرهنگی استان تنها یک بار در این مرکز برگزار شد و برای دفعات بعدی خبری از آنها نشد.

* ساری همه مازندران نیست

اما چرا؟ فقط چون این اعتبار در قائمشهر هزینه شده و نام ساری و مرکز استان را به یدک نمی‌کشد.

نمایشگاه کیلومتر 7 جاده نکا مگر چه تفاوتی با نمایشگاه قائمشهر دارد که از آن همواره در نمایشگاه‌های استان استفاده می‌شود.

مگر نمایشگاه قائمشهر و نکا هر دو در خارج از شهر قرار ندارند پس بعد مسافت برای عدم توجه به قائمشهر بهانه است.

اگر قائمشهر امکانات و تجهیزات ندارد که امروز با کمک‌های دولتی این مشکل رفع شده است نمایشگاه کیلومتر 7 جاده نکا که انباری بیش نیست، که آن را برای نمایشگاه‌ها غرفه‌بندی می‌کنند.

در میان حجم ترافیک سنگین جاده نکا و عدم دسترسی به واحدهای خدماتی در این مسیر آیا می‌تواند توجیه خوبی برای عدم استفاده از امکانات و ظرفیت‌های یک مجموعه در شهر دیگر باشد.

قائمشهر به لحاظ جغرافیایی در زمره شهرهای مرکز استان محسوب شده و به دلیل سابقه گذشته آن در موضوع‌های کارگری و اجتماعی برای مرکزنشینان و غرب‌نشینان استان قابل دسترس‌تر است؛ مگر این نیست که باید امکانات و ظرفیت‌ها به گونه‌ای مورد حمایت قرار بگیرند که برای عموم مردم استان قابل دسترس باشد اما قرارداشتن نمایشگاه‌های بزرگ استان در کیلومتر 7 جاده نکا که از مرکز شهر ساری حداقل 10 کیلومتر فاصله دارد ضایع کردن حق حداقل دو سوم مردم استان از یک ظرفیت اقتصادی و فرهنگی است.

در برهه‌ای از زمان برای اینکه بعد مسافت و عدم استقبال مردم از نمایشگاه کیلومتر هفت نکا جبران شود در زمان برگزاری نمایشگاه‌ها، وسایل نقلیه در شهرهای مرکز و غربی استان برای حضور مردم در این نمایشگاه‌ها تدارک دیده شده بود؛ واقعا باید دید دلیل اینکه همه حمایت از مجموعه‌ای که مجوز قانونی ندارد چیست و چرا این حمایت‌ها از مرکز قانونی آن در قائمشهر صورت نمی‌گیرد.

درباره مجموعه مدیریتی این نمایشگاه نیز اگرچه در سال‌های گذشته کاستی‌ها وجود داشته که به حق و پذیرفتنی است اما باز هم دلیل قابل پذیرشی برای افکار عمومی نیست که یک سرمایه‌گذاری هنگفتی را به این دلیل نادیده گرفته و از آن بهره‌ای نبریم.

امروز برگزاری نمایشگاه کتاب استان مازندران در کیلومتر هفت جاده نکا، احجافی بزرگ برای مردم استان است چرا با وجود خیل عظیم دوستداران کتاب، بخش مهمی از کتاب‌دوستان به دلیل بعد مسافت نمی‌توانند از آن بهره ببرند.

شاید مرکز استان بودن و برخی حمایت‌ها از افراد خاص دلیلی است که برای ظرفیت‌ها بالفعل مازندران ارزشی قائل نیستیم و نمی‌خواهیم با آن نام استان مازندران به صورت آنچه شایسته است در کشور مطرح شود.

آیا شایسته است که تمام مراکز بزرگ اقتصادی و اجتماعی و نمایشگاهی استان در ساری وجود داشته باشد تنها به این دلیل که مرکز استان است؛ مگر سال‌ها است که نمی‌گوییم باید حجم ترافیک ورودی به ساری باید کاهش یابد، ایا استقرار نمایندگی‌های ادارات کل در غرب استان به دلیل تمرکززدایی از ساری نیست.

اینکه این مجموعه عظیم نمایشگاهی چه در قائمشهر باشد و چه در ساری و یا هر شهر دیگری، باید حمایت شود چرا که با عدم توجه به این مهم؛ بخشی‌نگری را در راستای تکه تکه کردن استان به کار می‌بریم. 


الناز پاک‌نیا /خبرنگار فارس